Alles over glucosamine | Varuvo (2025)

Introductie: wat is glucosamine?

Glucosamine is een aminosuiker dat wordt opgebouwd uit glucose en glutamine (aminozuur) en is van nature aanwezig in het kraakbeen (1). Het zorgt voor de ontwikkeling en het gezond houden van het gewrichtskraakbeen.Kraakbeen is weefsel bestaande uit proteoglycanen en collageenvezels die de gewrichten soepel houden. Glucosamine is essentieel voor de aanmaak van proteoglycanen, glycosaminoglycanen en hyaluronzuur. Het speelt ook een rol voor het bindweefsel in de huid.Leeftijdsgerelateerde gewrichtsslijtage speelt een rol bij gewrichtsproblemen, maar ook leefstijl is van invloed. Een gezond gewicht, regelmatige lichaamsbeweging en voldoende inname van voedingsstoffen houden de gewrichten gezond. Glucosaminesuppletie wordt met name ingezet voor de behandeling van osteoartritis (artrose). De supplementen worden gemaakt van schaaldieren waarbij glucosaminesulfaat de meest gebruikte en meest onderzochte vorm is (2).

Wetenschappelijkonderzoek en oorsprong

Wetenschappelijk onderzoek betreft voornamelijk de effecten van glucosamine op de gewrichten en de botten. Hoewel er enige onduidelijkheid bestaat over de beste vorm van glucosaminesuppletie, hebben studies grotendeels betrekking op het gebruik van glucosaminesulfaat bij knieartrose (3). Minimale onderzoeksresultaten zijn beschikbaar over de effecten bij andere vormen van artrose.

Studies toonden de ontstekingsremmende werking aan van glucosaminesulfaat met een waarneembaar gunstig effect op de celdifferentiatie en verbetering voor het botweefsel (4)
Onderzoek liet zien dat glucosamine bijdraagt aan vermindering van de symptomen bij gewrichtsaandoeningen, zoals artrose, artritis en reuma (5,6,7)
Een uitgevoerde studie met suppletie van glucosaminesulfaat en chondroïtine gaf verbetering en vermindering van pijn bij knieartrose (8,9)
Door hyaluronzuur-synthese en ondersteuning van de collageenproductie, kan glucosamine bijdragen aan vertraging van huidveroudering (10)

Bronnen van glucosamine
Hoewel glucosamine in voeding voorkomt, is dit in zeer beperkte mate. Voornamelijk schaal- en schelpdieren (garnalen, kreeften, krabben, mosselen, oesters) bevatten glucosamine (11). Daarnaast is deze stof aanwezig in bottenbouillon afkomstig van kip of rund en in kleinere hoeveelheden in plantaardige bronnen, zoals soja en maïs.Een glucosaminesupplement is verkrijgbaar als poeder, tablet of capsule. Daarnaast is het beschikbaar als gel om te gebruiken op de huid. Met name glucosaminesulfaat is effectief gebleken voor ondersteuning van de botten en de gewrichten (3).

Dewerking van glucosamine

Glucosaminesulfaat speelt een rol bij gewrichtsproblemen daar sulfaat nodig is voor de aanmaak van glycosaminoglycaan in gewrichtskraakbeen.

Ontstekingsremmende werking
Onderzoeken tonen aan dat glucosamine een ontstekingsremmende werking heeft welke bovendien versterkt wordt door de synergetische verbinding met chondroïtine (4,12). Glucosamine en chondroïtine houden samen de bindweefsels sterk en de gewrichten soepel.

Ondersteunt de elasticiteit van kraakbeen
Glucosamine draagt bij aan de elasticiteit van kraakbeen en zou de productie van kraakbeenprecursoren, zoals proteoglycanen en glycosaminoglycanen kunnen helpen stimuleren. Hierbij zijn er echter onderzoeksresultaten die elkaar tegenspreken (13).

Vermindering van pijn en stijfheid bij artrose
Hoewel niet is vastgesteld dat glucosaminesuppletie artrose helpt voorkomen, zou het de afbraak van kraakbeen kunnen remmen. Daarbij zou deze stof het proces van gewrichtsaandoeningen, zoals artrose, kunnen helpen vertragen. Osteoartritis (artrose) is een degeneratieve aandoening waarbij sprake is van slijtage aan de gewrichten (14). Het is gebleken dat glucosamine bijdraagt aan pijnvermindering en vermindering van stijfheid bij artrose (4,5,6,7,8,9).

Ondersteunen van de botgezondheid
Glucosamine ondersteunt collageensynthese waarbij is gebleken dat suppletie bijdraagt aan collageenproductie en de afbraak van collageen kan helpen verminderen (15). Collageen is een belangrijke stof voor het behoud van sterke botten en draagt bij aan een verminderde kans op osteoporose.

Vertragen van huidveroudering
Glucosamine, N-acetylglucosamine in het bijzonder, geeft een gunstig effect voor het bindweefsel van de huid en kan het proces van huidveroudering helpen vertragen doordat het een rol speelt voor de hyaluronzuur-synthese (16). Hyaluronzuur is een stof dat de huidconditie ondersteunt (17).

Verschillentussen verwante stoffen

Glucosaminesuppletie wordt ook ingezet in combinatie met de stof chondroïtine. Chondroïtine maakt deel uit van glycosaminoglycanen en door de synergetische werking kunnen ze elkaar versterken (18). Daarnaast is MSM (methylsulfonylmethaan) een zwavelverbinding dat van nature aanwezig is in alle lichaamscellen en samen met glucosamine wordt gebruikt (19). Zowel chondroïtine als MSM zijn stoffen die aanwezig zijn in de schalen van zeedieren.ASU (Avocado Soybean Unsaponifiables) is ook een supplement dat veilig kan worden ingezet voor het behoud van gezonde en soepele gewrichten en de bescherming van het kraakbeen (20).Collageen is tevens een stof dat gezonde gewrichten ondersteunt en de opbouw van kraakbeen helpt bevorderen. Onderzoek toonde aan dat collageensuppletie gewrichtspijn door artrose kan helpen verlichten (21,22). Daarnaast draagt collageen bij aan de elasticiteit en hydratatie van de huid.

Veiligheid, dosering en interacties bij gebruik vanglucosaminesuppletie

In het Westerse dieet zijn natuurlijke bronnen van glucosamine vaak beperkt. Glucosaminesuppletie kan ondersteunend werken waarbij de juiste vorm, dosering en elementair glucosaminegehalte van belang is voor een effectieve absorptie. Bij inachtneming van de aanbevolen dosering, is glucosaminesuppletie zeer veilig gebleken. De aanbevolen dagelijkse dosering is vastgesteld op 1.500-2.000 mg (2).Mogelijke bijwerkingen zijn misselijkheid, braken of diarree. Glucosamine geeft een verhoogde kans op bijwerkingen bij gebruik van diuretica.Het gebruik van glucosaminesuppletie wordt afgeraden bij zwangerschap of lactatieperiode. Overleg eerst met een gezondheidsdeskundige alvorens glucosaminesuppletie te gebruiken bij diabetes. Let op: Glucosaminesulfaat wordt gemaakt van schaaldieren; bij overgevoeligheid voor schaal- of schelpdieren wordt het gebruik afgeraden.

Vormen van glucosaminesuppletie
Glucosaminesuppletie kent drie verschillende vormen (23).Glucosaminesulfaat is een veelgebruikt supplement met de grootste bijdrage van wetenschappelijk onderzoek. Daarnaast is deze vorm gunstig gebleken voor het maag-darmkanaal. Glucosaminesulfaat is afkomstig van schaaldieren en is in staat zich beter te hechten aan andere moleculen door de sulfaat(zout)verbinding (3).Glucosamine hydrochloride is een supplement afkomstig van plantaardige bronnen waarbij glucosamine is gekoppeld aan een zoutzuur (hydrochloride molecuul).N-acetyl-glucosamine is afkomstig van de buitenste schil van schaaldieren en bevat een acetylgroep dat bijdraagt aan een betere opname van het molecuul. Deze vorm wordt gebruikt voor de huidgezondheid (16).

Ondersteunende stoffen
Een glucosaminesupplement kan additionele voedingsstoffen bevatten voor een verbeterde opname en een gunstige werking op de botten, gewrichten en spieren, zoals calcium, magnesium, vitamine D, vitamine C en mangaan. Daarnaast kan omega-3 het effect van glucosamine bij osteoartritis helpen versterken (24).

Conclusie en toekomstige onderzoeken

Glucosamine is als aminosuiker van nature aanwezig in het lichaam en ondersteunt de opbouw en het behoud van gezonde gewrichten (1). Dit stofje wordt voornamelijk ingezet voor het behandelen van verschillende aandoeningen aan de gewrichten en de botten. De grootste bijdrage van wetenschappelijk onderzoek omvat het gebruik van glucosaminesulfaat over lange periode bij de behandeling van artrose (2,3,4,5,6,7).

De meest voorkomende eiwitten in het kraakbeen zijn collagenen en proteoglycanen. Glucosamine zorgt daarbij voor de opbouw van proteoglycanen als ook voor glycosaminoglycanen waarmee collagenen en proteoglycanen verwoven zijn. De aanmaak van kraakbeen lijkt te worden gestimuleerd door glucosamine (13).Door hyaluronzuur-synthese speelt glucosamine ook een rol voor het bindweefsel in de huid met gunstige effecten voor vertraging van huidveroudering (16). Daarnaast ondersteunt het de huidconditie in verbinding met collageen.

Glucosamine is aanwezig in schaal- en schelpdieren en dierenbotten welke als bron dienen voor glucosaminesuppletie (2,11). Suppletie is beschikbaar in drie vormen: glucosaminesulfaat, glucosaminehydrochloride, en N-acetylglucosamine. Hiervan is glucosaminesulfaat de meest gebruikte en meest onderzochte vorm. Bij overgevoeligheid voor schaaldieren dient glucosaminesuppletie te worden vermeden. Het is gebleken dat glucosaminesulfaat pijnstillend en ontstekingsremmend werkt (4). Een groot deel van de studies was daarbij gebaseerd op het gebruik van glucosamine in combinatie met chondroïtine dat vermindering van ontstekingsreacties liet zien en pijnvermindering bij knieartrose en reuma (8,9,18).Gewrichtsaandoeningen kunnen het gevolg zijn van ouderdom, overgewicht of oxidatieve stress. Gezonde leefstijlgewoonten spelen een aanzienlijke rol voor het behoud van soepele gewrichten en het voorkomen van gewrichtsproblemen.

Interesse voor toekomstige onderzoeken
Aanvullend onderzoek blijkt gewenst over de effecten van glucosamine op de bloedglucosewaarden en de insulinegevoeligheid bij diabetespatiënten (25). Daarnaast bestaat interesse voor de rol van glucosamine op de darmflora als ook de gastro-intestinale effecten van deze stof bij darmontstekingen.Bovendien wordt beweerd dat glucosamine kan worden ingezet bij MS (multiple sclerose) en bij glaucoom hoewel hiervoor nog geen voldoende betrouwbare resultaten beschikbaar zijn. Tenslotte bestaat er belangstelling voor verder onderzoek naar de effecten van glucosaminesuppletie op de kaakgewrichten (26).